Nogmaals: huwelijksrecht in Brabant

Hoewel de huwelijkssluitingen in de generaliteitslanden ¹⁾ geregeld waren volgens het "Egtreglement over de Generaliteijt", uitgevaardigd op 18 maart 1656²⁾, vallen er nog al wat overtredingen te noteren.
In de trouwregisters van 's-Hertogenbosch treffen we de volgende acten aan:

*	Op 2 november 1670 zijn voor ons in de kerke verschenen³⁾: Hendrick Hoorenberg, chirurgijn onder de compagnie van capitein Wassenleber, en Helena Jans, weduwe van Pieter de Zane;
*	en Jacques van Brandegem en Francina Asben.

Zij verklaarden vrije personen te zijn en verzoeken "alsoo se voor desen voor den Paep getrout waren, oock in onse gereformeerde kercke te mogen getrout worden". Zulks wordt, positis ponendis, toegestaan. Testes: Mr. Evert de la Dale, de sergeant Gries.

In deze gevallen is sprake van overtreding van de placaten van 3-2-1643 en van 29-4-1650 ⁴⁾ "jegens het onordentelijck trouwen der preisteren in Noord Brabant" en van artikel 4 van het "egtreglement".

Geheel anders is het gesteld met de volgende inschrijvingen:

*	Op 24 oktober 1671 gaan te 's-Hertogenbosch in ondertrouw voor commissarissen van huwelijkse zaken ⁵⁾: Nicolaas Bruijnincx, j.m. van Tongeren, soldaet in de compagnie van de Heer van Amelisweert, en Jenneke Adriaens van Berchem, j.d. van 's-Hertogenbosch, wonende in de Tolbrugstraet.

In de marge van deze acte staat: "dese geboden sijn doorgeschrapt, alsoo bevonden is dat Jenneke noch een getrout man heeft, met namen Jurrien Cleijn".

*	Op 26 september 1671 gaan in ondertrouw: Reijnier de Willem, j.m. van Everdingen, soldaet onder de compagnie van capitein Van der Does, en Marij Wallis, j.d. van 's-Hertogenbosch, wonende aen de Schapemarct, geassisteerd met haer moeder.

Aan de vader van de bruidegom is geschreven -om conform het echtreglement- binnen 14 dagen alhier te verschijnen om wel of niet in te stemmen met het huwelijk van zijn zoon. Bij niet-verschijnen wordt dit uitgelegd als instemming! De vader is niet verschenen, waarna op 11 oktober acte is verleend om te mogen trouwen.⁶⁾

In beide laatste gevallen is het artikel 11 van het "egtreglement", namelijk dat vooral op militairen scherp moest worden toegezien, in volle zwaarte toegepast. Echter in het laatste geval hebben commissarissen van huwelijkse zaken het niet nodig geoordeeld de huwelijksafkondiging stop te zetten. De gebruikelijke termijn van 15 dagen tussen ondertrouw en het verlenen van de acte van toestemming is ook hier in acht genomen.

132

Noten
1.	G.T.O.B. jrg. 3 (1988) pag. 61 e.v.
2.	Groot Placaatboek II, pag. 2429.
3.	DTB 203 folio 21v, Ned. Geref. Trouwboek Forten Isabella en St-Anthonij, G.A. 's-Hertogenbosch.
4.	Groot Placaatboek I, pag. 359.
5.	DTB 293 folio 516, Trouwboek commissarissen van huwelijkse zaken, G.A. 's-Hertogenbosch.
6.	DTB 293 folio 501, G.A. 's-Hertogenbosch.

Genealogisch Tijdschrift voor Oost-Brabant 6 (1991) 132

Nogmaals: huwelijksrecht in Brabant

Op deze pagina